الگوهای قرآنی

احمد سلیمان فارسی
به خوانش گرفتن زندگی شخصیت های برجسته در تاریخ اسلام، آفاق جدیدی را در زندگی انسان ردیابی می نماید ودروازه های را به سوی او می گشاید تاباشد انسان با تأسی به این شخصیت های قرآنی، مسیر زندگی اش را یکسره تغییر دهدو با مساعی بی دریغ، به قله های شامخ دست یازد.
قرآن این پیام آسمانی وهدیه الهی، الگوهای را معرفی می دارد که اگر به زندگی آن ها عمیق وخیره شویم وابعاد آن را به خوانش بگیریم می توانیم به آسانی، جایگاه خود را در جامعه جاهلی که در آن زیست می نماییم، درک کنیم.
آنانی را که قرآن منحیث نمونه والگو تقدیم می دارد کسانی اند که با قلب سرشار از ایمان در مسیر دعوت با مشکلات مواجه گردیدند و همه عقبات را عبور کردند و با عزم متین به پیش شتافتند واز کسی جز رب آسمانها وزمین باکی نداشتند.
قرآن با معرفی چنین شخصیات برازنده در تاریخ بشریت، که برتری شان در همه ابعاد زندگی به کمال رسیده بود، نشانه ها را در فرا راه انسان مومن قرار می دهد تا وی را از انحراف در مسیر جهاد ودعوت مانع گردند.
قرآن با این روش، اسلام را از دایره شناخت محض فراتر معرفی می نماید وعنصر حرکت را در آن علاوه می دارد وبا درک این شاخص، اسلام به حرکت تبدیل می گردد.
ابرهیم علیه السلام یکی از الگو های است که جایگاه بسا بزرگی در قرآن دارد. ابراهیم علیه السلام با درک انحراف فکری که جامعه را یکسره آلوده ساخته بود با یک حرکت جسورانه (شکستاندن بت ها) نمونه ایست که با ایمان سرشار وعزم راسخ، پیکر فرسوده جاهلیت را به لرزه درآورد وی با این اقدام حرکت را یک شاخص متبارز وجز لاینفک اسلام اعلام میدارد.
اقدام ابراهیم علیه السلام درسی است برای آنانیکه با مشاهده فساد عقیدوی که مفاسد اعم از اقتصادی وسیاسی واجتماعی زاده آن است انزوا اختیار می نمایند وبه گوشه ای می خزند واز مواجهه با چنین انحرافات شانه خالی می نمایند.
این اقدام ابراهیم علیه السلام دوگانگی در نهان انسان مومن را شدیدا نکوهش می کند وشورش در مقابل طغیان را محک ایمان قرار می دهدو در غیر آن فساد دامن گیر جامعه شده وآن را به سوی پرتگاه شقاوت سوق می دهد.
در اسلام شناخت برای حرکت، وعلم برای عمل، وعقیده برای زندگی است وشناختی که به دنبالش حرکت نباشد وپژوهشگری های اسلامی اگر به حرکتی مبدل نگردد عاری از اهمیت می باشد.واین حرکت است که اسلام را از دایره نظریات بیرون می کند وآن را در جامعه به حرکت می آورد.
در این جاست که قرآن، بابررسی شخصیت های برجسته اسلامی خط مشی را برای مومنان شناسایی میدارد تا باشد مومنان با نگرش هر چه عمیق تر در ژرفای زندگی این شخصیت ها خود را آماده نبرد علیه جامعه جاهلی نمایند.
قرآن، در جای دیگر از جوانانی اندکی سخن می گوید که کشور شان برآنان تنگ می گردد زیرا در جامعه که آن ها در آن زندگی می کردند جامعه آلوده بود که تعفن همه ان را فرا گرفته بود.
عده ی از جوانان مومن وآگاه این جامعه عقب مانده را ترک می نمایند وبه غاری پناه می برند.
قرآن با ذکر این جوانان مومن، الگو دیگری را تقدیم می نماید که نتوانست با جامعه جاهلی سازش نماید.
الگوی دیگری که در قرآن به آن اشاره شده است قصه اصحاب اخدود است مبارزه علیه طغیان وطاغوت وعدم التفات به خدعه وترفند های نظام حاکم جاهلی سپس شهادت در راه الله عزوجل این همه درسی است برای آنانیکه درمسیر دعوت اند تا با الهام از آنان با قامت های رسا به پیش بروند وهرنوع سازش را خیانت تلقی نمایند وباید بدانند که در این مسیر مبارک که بر آن گام می نهند مسیری است که نوح، ابراهیم ، موسی، عیسی ومحمد علیهم السلام بر آن گام نهادند، مسیری است که پر از خطر و مالامال از فراز ونشیب اما روشن ومستقیم که منتهی به رضایت رب عزوجل می گردد.
با درک واقعی وبا درنظر داشت این الگو ها قرآنی، می توان مسیر خود وجامعه را تغییر داد واین سفینه را که با امواج متلاطم مواجه است به ساحل نجات سوق داد.